مطالعه فنوستیک و تنوع گونه ای عقربها در جزیره کیش و بررسی اپیدمیولوژی موارد عقرب گزیدگی

در طی این تحقیق که در طی سالهای 1378 لغایت 1380 بمنظور تعیین فون و مطالعه بیولوژی گونه غالب عقربهای جزیره کیش و بررسی اپیدمیولوژی موارد عقرب گزیدگی در جزیره کیش به اجرا درآمد 371 عقرب صید و جمع آوری گردید و عقرب های جمع آوری شده در دو گونه ‏‎buthotus jayakari‎‏و ‏‎buthacus leptochelys‎‏ از خانواده ‏‎buthidae‎‏ شناسایی شدند. عقرب ‏‎b.jayakari‎‏ با 365 عدد و 38/98 درصد از کل نمونه های جمع آوری شده به عنوان گونه غالب جزیره کیش معرفی می گردد. نسبت جنسی نر به ماده در عقرب ‏‎b.jayakari‎‏ برای 365 نمونه صید شده برابر 53/1 : 1 بود. در طی آزمایشات انجام گرفته بر روی رفتار کانی بالیسم در عقرب ‏‎b.jayakari‎‏ مشخص شد که بهترین راه جلوگیری از تلفات ناشی از کانی بالیسم آن است که مجموعه عقربهای نگهداری شده در یک ظرف از نظر اندازه و جنسیت مشابه باشند و عقربهای دارای تمایلات کانی بالیسم در بین آنها شناسایی و خارج گردند.با اندازه گیری نسبت رشد قطر تلسون در طی 13 پوست اندازی که توسط عقربهای ماده ‏‎b.jayakari‎‏ در آزمایشگاه انجام گرفت معادله رشد آنها به فرمول ‏‎‏‎y=1.146x 1.0536‎‏ بدست آمد.در طی بررسی های آزمایشگاهی بر روی بیولوژی تولید مثل عقرب ‏‎b.jayakari‎‏ 14 مورد زایمان مشاهده گردید. تعداد نتایج زایمان های مذکور از 1 تا 27 نوزاد متغیر بود. یک مورد از 14 زایمان انجام گرفته در نتیجه مغازله یک عقرب ماده در محیط آزمایشگاه بود که دوره بارداری آن 12 ماه بطول انجامید. در مطالعات انجام گرفته بر روی رفتار مغازله و دستگاه تناسلی در عقرب ‏‎b.jayakari‎‏ مشخص شد که زائده ‏‎spermatocleutrum‎‏ در محفظه تناسلی عقربهای ماده بارور این گونه هم یافت می شود.از مجموعه مغازله های انجام شده در آزمایشگاه سه مغازله بین عقربهای نر بالغ با ماده های نابالغ و سه مغازله نیز بین عقربهای نر اتفاق افتاد.با تعیین دامنه تحمل حرارتی عقرب ‏‎b.jayakari‎‏ در شرایط آزمایشگاهی مشخص شد که دمای قابل تحمل برای این عقرب حداقل 3 - درجه و حداکثر 53 درجه می باشد. به منظور استحصال سم از عقرب ‏‎b.jayakari‎‏ از روش الکتروشوک استفاده شد. سم گیری از 68 عقرب تقریبا هم اندازه انجام گرفت و میانگین سم خشک تولیدی به ازا هر عقرب 774/0 +- 916/0 میلی گرم بود. در بررسی هایی که به منظور شناسایی پارازیتهای خارجی احتمالی در عقرب ‏‎b.jayakari‎‏ انجام گرفت. تعدادی کنه از خانواده ‏‎stigmaeidae‎‏ مشاهده شد. کنه های مزبور احتمالا به عنوان جنس جدیدی از خانواده ‏‎stigmaeidae‎‏ مطرح می باشند. در طی مطالعات تشریحی، آلودگی به نماتد در تعدادی از عقربهای گونه ‏‎b.jayakari‎‏ مشاهده شد. جسد عقربهای آلوده به نماتد در ناحیه پدی پالپ، پاها و متازوها دارای انقباضات عضلانی بودند. نماتدها از حفرات مزوزوها جداسازی گردید.در بخش اپیدمیولوژی موارد عقرب گزیدگی 171 مورد عقرب گزیدگی از فروردین 1378 تا نیمه مرداد 1379 در جزیره کیش به ثبت رسید. مردها 81/91 درصد و زنها 19/8 درصد از عقرب گزیده ها را شامل شدند. عقرب گزیدگی در تمام فصول سال دیده می شد اما بیشترین موارد عقرب گزیدگی با 88 مورد مربوط به تابستان 1378 بود. براساس 52 پرسشنامه عقرب گزیدگی که از مهر 1378 تا نیمه مرداد 1379 برای مصدومین تکمیل گردید، 77/55 درصد از آنها در گروه سنتی 20 تا 29 سال قرار گرفتند. در طی این تحقیق مشخص شد که منطقه سفین با 18 مورد (61/34درصد) با اهمیت ترین منطقه مسکونی جزیره کیش از نظر وقوع عقرب گزیدگی می باشد.